Türkiye’de yaşlı nüfusta çoklu ilaç kullanımı ve sağlığa etkilerinin incelendiği çalışmada, 65 yaş üstündekilerin yüzde 30’unun en az 4 ilaç kullandığı ortaya çıktı. Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Prof. Dr. Yeşim Gökçe Kutsal, yaşlılarda çoklu ve uygunsuz ilaç kullanımının önemli bir sorun olduğunu belirtti.
İleri yaş grubunda farklı hastalıkların birlikte görülmesi ve geriatrik sendromlar nedeniyle çok sayıda ilaç kullanılması gerektiğini anlatan Kutsal, “Ancak ilaç sayısının artması yan etki riskini ve uygunsuz ilaç kullanım riskini de artırmaktadır. İlaç etkileşimleri ve istenmeyen yan etkiler, yaşlılardaki çoklu ilaç kullanımıyla birlikte artmaktadır.” dedi. Kutsal, hastanın ihtiyacından fazla ilaç kullanmasının “çoklu ilaç kullanımı” olarak adlandırıldığını ifade etti.
“KADINLARDA İLAÇ KULLANIMI DAHA FAZLA”
Prof. Dr. Kutsal, kendisinin yürüttüğü bir araştırma ile Türkiye’de 8 merkezden 65 yaş üstü 675 kişiyi değerlendirerek, “Çoklu ilaç kullanım sıklığını belirlediklerini söyledi. Bu çalışmanın ayrıntılı analizleri sonucunda çoklu ilaç kullanımının 65 yaş ve üzeri yaşlılarda, fiziksel fonksiyonlarda bozulma, beslenme yetersizliği ve depresyon ile anlamlı bir ilişkisi olduğu saptandı.” diye konuştu.
Çoklu ilaç kullanımı ile ilgili 12 farklı şehirde 65 yaş ve üzerindeki 1430 yaşlı ile yapılan başka bir araştırmada da ilginç sonuçlar elde ettiklerini dile getiren Kutsal, şunları söyledi:
“Araştırmaya katılan yaşlıların yüzde 84,7’sinin sürekli kullandığı bir ilacı olduğu anlaşıldı. Yüzde 38,2’sinin 4 veya daha fazla ilaç kullandığı görüldü. Bu araştırma, kadınlarda ilaç kullanımının daha fazla olduğunu, eğitim düzeyinin ilaç kullanımını etkilemediğini, kronik hastalık varlığının ise istatistiksel olarak etkili olduğunu gösterdi. İleri yaştaki çoklu sağlık problemleri olan hastaların ilaç kullanımının en aza indirilmesinin ilk ve temel tedavi prensibi olması gerektiği bir kez daha vurgulandı. Özellikle çok sayıda eşlik eden hastalığı olan ileri yaş grubunda genel olarak kabul gören ‘İlacı düşük dozda başlat ve yavaş yavaş yükselt’ prensibi, ‘Çoğu ilacı bırak, kullanman gerekenlerin dozunu düşür’ olarak değiştirildi.” İlaç eksiltme konusuna da değinen Kutsal, “İlaç eksiltme, günlük pratikte ‘klinisyen hekim tarafından denetlenerek uygun olmayan bir ilacın kesilme süreci’ olarak tanımlanmaktadır. Kesinlikle gerekli olan ilaçların reçeteden çıkarılması ya da kesilmesi anlamına gelmez.”
